بررسی نظام آموزشی کشور فرانسه

بررسی نظام آموزشی کشور فرانسه: دکتر محمدعلی فرجاد به بررسی نظام آموزشی در کشور فرانسه پرداخته است:

نظام آموزشی کشور فرانسه از زمانهای قدیم متمرکز بوده و هم اکنون نیز با مختصر تغییری که در آن داده شده، به همان شیوه سابق باقی مانده است. در نظام فعلی، به استانها و شهرستانها اختیارات بیشتری داده اند. به این معنی که مسئولان آموزش و پرورش در برنامه ریزیهای آموزشی مقتضیات و شرایط اجتماعی و اقتصادی محیطهای حوزه فعالیت خود ارا دخالت می دهند و به عبارت دیگر، برنامه های آموزشی به صورت یکسان و برابر در سطح کشور به اجرا در نمی آید.

در این جا مجال بحث درباره مزایا یا منافع نظامهای متمرکز و غیر متمرکز آموزش نیست، گرچه این خود مطلبی قابل توجه است. در نظام آموزشی کشور فرانسه در اصل دوم سوم روزگاری بشدت وجود داشت. اما امروزه تغییری کلی یافته است. یعنی، دیگ برنامه ها در سطح کشور، یکنواخت نیستند؛ بلکه بسته به نیازهای اجتماعی و اقتصا مناطق مختلف از انعطافی مطلوب بر خوردارند. در مورد کتابهای درسی هیچ محدودیت وجود ندارد و استانها و شهرستانها وحتی مدارس، در انتخاب آنها آزاد هستند. مولفان کتابهای درسی با شرایط خاص وضوابط معینی به تدوین کتابها می پردازند و مقامهای آموزشی فهرست کتابهای تأیید شده را در اختیار مدارس می گذارند.

اما درباره مسائل مالی که مهمترین ضابطه تمرکز یا عدم تمرکز در نظامهای آموزشی است باید گفت، در فرانسه قسمتی از هزینه های آموزشی توسط حکومت مرکزی و قسمتی دیگر به وسیله مقامهای محلی تأمین می شود. در سطح کودکستان و ابتدایی مخارج ساختمان، تجهیزات و نگهداری مدارس به عهده شهرداریهاست، ولی حقوق معلمان را وزارت آموزش و پرورش می پردازد. مطلب بسیار اساسی در نظام آموزشی فرانسه اختیاراتی است که به مدارس داده شده و به خصوص آزادی عملی است که معلمان از آن به نحو مطلوب برخوردار هستند. معلم در کار خود اعتبار دارد و در تدریس آزاد است.

کتابهای درسی را طبق نظر خود انتخاب می کند و مختار است که حتی برای تدریس کتابی در نظر نگیرد. او تنها با مدیر مدرسه و بازرس آموزشی که از اعتبار و حیثیت علمی فوق العاده بر خوردار است، مشورت می کند و سپس برنامه کار خود را اعلام می دارد. مدیر مدرسه منتخب شورای محلی مدرسه است که معلمان در آن نیمی از آراء را در اختیار دارند. این انتخاب برای مدت نا محدود صورت می گیرد. هرگاه به عللی مدیر مدرسه از ادامه کار خود صرفنظر کرد، مؤظف است که جانشین خویش را تعیین کند و تا زمانی که رسمیت مدیر بعدی اعلام نگردیده، مؤظف است که او را در انجام امور کمک و یاری دهد.

به این ترتیب، همه قدرتها در واحد مدرسه جمع می شود و در وجود معلم کلاس متجلی می گردد. همچنان که قبلا یادآوری شد، در نظام آموزشی کشور فرانسه این تحولات بتدریج صورت گرفته و البته برای توجیه آنها دلایلی نیز در دست است. اما به طور کلی، نظام آموزشی فرانسه تمایل به تمرکز دارد، زیرا از نظام حکومتی آن نشأت می گیرد که خود بحثی است اجتماعی و سیاسی. آموزش و پرورش به مفهوم امروزی، در فرانسه از قرن هیجدهم آغاز شده است

آموزش رایگان و اجباری

سال ۱۸۸۲ در تاریخ آموزش و پرورش فرانسه سالی مهم است. در این سال . جمهوری فرانسه آموزش ابتدایی را در تمام کشور رایگان اعلام کرد و متعاقب آن در سال ۱۹۳۳ آموزش متوسطه نیز مشمول این قانون شد. در حال حاضر آموزش و پرورش در فرانسه برای تمام کودکان 6 تا ۱۹ ساله، چه فرانسوی و چه غیر فرانسوی مقیم فرانسه، اجباری است. به این معنی که خانواده ها ناگزیرند کودکان خود را در سنین یاده شده به نزدیکترین مدرسه محل خود بسیارند، در غیر این صورت، طبق قوانین خاص مورد تعقیب قرار خواهند گرفت. هزینه آمد ورفت کودکان، در صورتی که فاصله منازلشان تا مدرسه از حد معینی تجاوز کند، بر عهده آموزش و پرورش است و معمولا به شاگردان مدارس بلیط اتوبوس یا مترو می دهند یا کارتهای اعتباری خاصی در اختیارشان می گذارند.