از آموزش و پرورش اسکاتلند چه می دانیم؟

آموزش و پرورش اسکاتلند

از آموزش و پرورش اسکاتلند چه می دانیم؟

«از آموزش و پرورش اسکاتلند چه می دانیم؟»: دکتر محمدعلی فرجاد نویسنده کتاب آموزش و پرورش تطبیقی به بررسی مدارس و نظام آموزشی کشور اسکاتلند پرداخته است

انواع مدارس در اسکاتلند

در اسکاتلند 4 نوع مدرسه وجود دارد:

١- مدارسی که توسط شوراهای آموزش و پرورش اداره می‌شوند.

۲- مدارس اعانه بگیر که توسط گروهی خاص تأسیس شده‌اند و از طرف دولت به آنها کمک می‌شود.

۳- مدارس خصوصی شبانه روزی که توسط گروهی معین اداره می‌شوند و از دولت کمک دریافت می‌دارند.

4- مدارس خصوصی که از اعتبار دولت به آنها کمکی نمی‌شود، ولی زیر نظر دولت و مسئولین وزارت آموزش و پرورش به وسیله هیأت امنا به طور گروهی اداره می‌شوند. از وزارت آموزش و پرورش انگلستان بر کار هر 4 نوع مدارس یاد شده، از طریق سازمان بازرسی ملکه انگلستان نظارت دارد.

آموزش ابتدایی

آموزش ابتدایی در مدارس اسکاتلند به ۲ دوره تقسیم میشود: دوره اول از ۵ تا ۷ سالگی و دوره دوم از ۷ تا ۱۲ سالگی: در بعضی مدارس این دو دوره از یکدیگر کاملا مجزاست و رئیس و مسئولان جداگانه دارند. اما در اغلب دبستانها هر دو دوره توأم به صورت یک واحد و زیر نظر یک رئیس و مسئولان مربوطه اداره می‌شوند. اما در امر تدریس آزادی زیادی به آموزگاران داده شده است. آموزگار هرکلاس، پس از مشورت با مدیر مدرسه یا رئیس دپارتمان برنامه سالانه کار خود را تنظیم می‌کند. آموزگار در انتخاب کتابهای درسی آزاد است، ولی هر کتابی که برای تدریس خود در نظر بگیرد، باید به تأیید رئیس مدرسه یا بازرس ملکه انگلستان که مسئول منطقه است، برسد. از آنجا که هدف آموزش در سطح ابتدایی شکوفا کردن استعدادهای دانش آموزان است، در این دوره برای ایجاد عادت به گوش دادن، صحبت کردن مشاهده و حساب کردن در کود کان، کوشش فراوانی می‌شود.

آموزش متوسطه

دوره آموزش متوسطه از یازده و نیم سالگی شروع می‌شود. در اسکاتلند 4 نوع دورة دبیرستانی وجود دارد:

• دوره ۳ ساله که تا سن ۱۵ سالگی ادامه پیدا می‌کند و در آینده نزدیک تا سن ۱6 سالگی ادامه خواهد داشت؛

۲- دوره 4 ساله که تا پایان تحصیلات عمومی‌دبیرستان و اعطای گواهینامه مربوط ادامه دارد؛

٣- دوره 4، ۵ یا ۶ ساله که تا دریافت گواهی نامه پایان تحصیلات عالی دبیرستانها ادامه دارد؛

4- مدارس جامع که شامل همه دوره های فوق الذکر است.

مواد درسی دبیرستانها شامل: زبان، تاریخ، جغرافیا، ریاضی، علوم، ادبیات، هنر، موسیقی و ورزش است. علاوه بر آنها، به پسران دروس حرفه وفن و به دختران خانه داری نیز تدریس می‌شود. لغو سیستم امتیازی آموزشی که در گذشته مرسوم بود و هنوز در بعضی نقاط انگلستان رایج است، موضوعی با اهمیت تلقی می‌شود. در اسکاتلند زمینه این کار بیشتر فراهم است. تا کنون بسیاری از شوراهای آموزشی در حوزه عمل خود آن را اجرا کرده‌اند. دلیل لغو سیستم امتیازی آموزشی آن است که ملت انگلیس به دموکراسی در اموزش و پرورش ایمان وافر دارد و معتقد است که باید برای عموم کودکان و نوجوانان شرایط تحصیلی مساوی به وجود آید.

بر این اساس مردم انگلیس می‌گویند که جدا ساختن کودکان و جادادن آنان در مخلتف مخالف روح دموکراسی است و به علاوه تشیخص استعدادهای کودکان در سنین کودکی آن‌ هم در سال آخر دوره ابتدایی یعنی ده‌سالگی، که زمان انتخاب نو آموزان برای سیستم امتیازی آموزشی است مبنای علمی‌ندارد و بی اعتبار است.

در مورد روش کار مدارس جامع در اسکاتلند دو نظریه وجود دارد:

1- نظریه «همه باهم» که به موجب آن، دانش آموزان همه در یک مدرسه ولی با برنامه های مختلف تحصیل می‌کنند و امکانات تحصیل در رشته های مختلف برای همه فراهم است. در این روش، دانش آموزان بر حسب استعداد و ذوق خود مواد مورد علاقه خویش را انتخاب می‌کنند و به تحصیل در آن رشته تا آنجا که برایشان میسر است ادامه می‌دهند.

۲- نظریه دیگری که به موجب آن، دانش آموزان در دو سال اول همه با هم مواد معینی را فرا می‌گیرند و سپس از هم جدا می‌شوند. بعضی از آنان به دوره هایی که به گواهينامه دوره عمومی‌دبیرستان پایان می‌یابد، هدایت می‌شوند و گروه دیگر، به دوره های 4 ساله و یا بالا تر، دوره های ۵ یا ۶ ساله می‌روند که به گواهینامه پایان دوره دبیرستان منتهی می‌گردد.

در حال حاضر در اسکاتلند مدارس جامع بسیار مورد توجه‌اند و تجدید نظر در سیستم سابق آموزشی همچنان که در بالا به آن اشاره شد، در این منطقه به آسانی صورت می‌گیرد.