کیفیت آموزش و پرورش تطبیقی

کیفیت آموزش و پرورش تطبیقی

کیفیت آموزش و پرورش تطبیقی: کیفیت آموزش و پرورش همواره از جمله دغدغه های اصلی نظام های آموزش و پرورش در اغلب کشورهای دنیا بوده است.

کیفیت آموزش و پرورش همواره از جمله دغدغه های اصلی نظام های آموزش و پرورش در اغلب کشورهای دنیا بوده است. نقش سرمایه انسانی در توسعه اقتصادی، رشد بهره وری، و نوآوری به طور روزافزونی مورد تأكيد قرار گرفته و از این طریق، اختصاص یارانه یا سوبسید دولتی برای آموزش، مهارت آموزی و آموزش حین کار توجیه می شود.

در این پژوهش سعی داریم ضمن معرفی ویژگی های کشورهای توسعه یافته و کشورهای در حال توسعه، چالش های آموزشی عصر جدید را در این کشورها بررسی نماییم. همچنین با عنوان کردن آموزش و پرورش به عنوان یکی از مؤلفه های سرمایه انسانی، ویژگی های عمومی آموزش و پرورش در ایران و کشورهای منتخب را بررسی نموده و شاخص های اقتصادی در این کشورها را به صورت تطبیقی مقایسه نماییم.

هدف اصلی از انجام چنین مطالعه ای این است که آموزش و پرورش به عنوان یک سرمایه گذاری ملی پر بهره در بین دولتمردان و سیاست گذاران مطرح شود و به آموزش و پرورش از آن جهت که باعث رواج بازار علم شده و با بارور ساختن اندوخته های علمی و فنی جامعه منجر به رشد اقتصادی می شود، توجه بیشتری شود.

سرمایه گذاری برای آموزش یک عامل کلیدی در فرآیند توسعه است که اهمیت آن در توجه فزاینده به آن از دهه ۱۹۶۰ به بعد منعکس است. از این دوره سرمایه گذاری در آموزش های رسمی و غیر رسمی و تربیت نیروی انسانی سبب شد تا مهارت ها افزایش یابد و آگاهی و تحرک لازم برای توسعه اقتصادی و اجتماعی فراهم شود.

به طوری که از ۴۰ سال پیش بانک جهانی به کشورهای در حال توسعه وام آموزش می دهد. در طی این مدت بانک، تجربیات زیادی در زمینه تنظیم سیاست های آموزش و طرح پروژه های مستقل به دست آورده است.

کیفیت آموزش و پرورش تطبیقی

این تجربیات نه تنها اهمیت سرمایه گذاری را مورد تأکید قرار می دهد بلکه نشان دهنده پیچیدگی های موجود در تنظیم سیاست های آموزش و استراتژی های سرمایه گذاری است به گونه ای که بیشترین کمک را به کوشش های یک کشور برای توسعه بنماید.

کیفیت آموزش و پرورش همواره از جمله دغدغه های اصلی نظام های آموزش و پرورش در اغلب کشورهای دنیا بوده است. نظام های آموزش و پرورش در کشورهای مختلف، در اثر تحولات جهانی در دو دهه گذشته با روندهایی روبرو شده اند که نه تنها فرآیند عملیاتی آنها را تحت تأثیر قرار داده، بلکه اهداف آنها را نیز متحول کرده است.

از جمله این روندها می توان به دانش محور شدن اقتصاد و نیز فناوری های اطلاعات و ارتباطات اشاره کرد. از نظر سازمان همکاری اقتصادی و توسعه (OECD) اقتصاد دانش محور اقتصادی است که بطور مستقیم بر اساس تولید، توزیع و مصرف دانش و اطلاعات قرار گرفته باشد. در اقتصاد دانش محور، دانش محرک اصلی رشد، ایجاد ثروت و اشتغال در تمامی رشته فعالیت ها است.

آموزش به عنوان یکی از مؤلفه های سرمایه انسانی سرمایه انسانی یک شاخص ترکیبی از سه شاخص امید به زندگی، آموزش و درآمد است. بسیاری از تئوری ها افزایش ذخیره سرمایه انسانی را با آموزش پیوند می زنند؛ همچنین نقش سرمایه انسانی در توسعه اقتصادی، رشد بهره وری و نوآوری به طور روزافزونی مورد تأكيد قرار گرفته و از این طریق، اختصاص یارانه یا سوبسید دولتی برای آموزش، مهارت آموزی و آموزش حین کار توجیه می شود.

بانک جهانی آموزش را کلید ایجاد، تقلید و نشر دانش معرفی می کند (بانک جهانی، گزارش توسعه جهانی، ۱۹۹۹) و آمارتیاسن (برنده جایزه نوبل، ۱۹۹۹) در کتاب توسعه به مثابه آزادی می نویسد: «آموزش می تواند به ارزش تولیدات اقتصادی اضافه کرده و در آمد فرد تحصیلکرده را نیز افزایش دهد. اما حتی با درآمدهای برابر، فرد ممکن است با خواندن، برقراری ارتباط، بحث کردن، قادر شدن به انتخاب آگاهانه تر و با افزایش احترام نزد دیگران و از این قبیل، از آموزش خود منتفع گردد.»

سیمون کونتزس (برنده جایزه نوبل اقتصاد، ۱۹۷۱) معتقد است که ۹۰ درصد از توسعه گذشته در کشورهای صنعتی به دلیل افزایش سرمایه نبوده است، بلکه به سبب بهبود در زمینه های انسانی مهارت، کاردانی، مدیریت و… بوده است. ظرفیت های انسانی به عوض سرمایه، عامل نخست در فرایند توسعه اقتصادی بوده است.

بدین سان، آموزش و پرورش باعث شکوفایی استعدادها و ارتقای کیفیت نیروی انسانی می گردد و افزایش کیفیت نیروی انسانی موجب افزایش بهره وری و تسریع رشد اقتصادی می شود.

آموزش و پرورش تطبیقی تطبيق و مقایسه به عملی اطلاق می شود که در آن دو یا چند پدیده را در کنار هم قرار داده، به منظور یافتن وجوه اختلاف و تشابه، آنها را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهیم. اصطلاح «آموزش و پرورش تطبیقی» را نخستین بار مارک آنتوان ژولین در سال ۱۸۱۷ با انتشار طرح و نظرات اولیه اثری درباره آموزش و پرورش تطبیقی مطرح کرد.

او برای جمع آوری اطلاعات از مدارس و آموزشگاه های ایتالیا، آلمان و سوئیس از پرسشنامه ای با ۱۴۶ سؤال استفاده کرده است. سؤالات این پرسشنامه در زمینه سن مدرسه رفتن و شیوه تربیت می باشد. او معتقد بود که ابتدا باید وسیله ای ابداع کرد که به کمک آن بتوان اطلاعات لازم را جمع آوری نمود. موضوع «مقایسه» نیز تجزیه و تحلیل و توضيح شباهت ها و تفاوت های بین دو پدیده یا دو نهاد است.

طبیعی است که تفاوت ها و شباهت ها باید با موضوعات مورد نظر مربوط بوده، در متن آنها قرار داده شوند. از این رو عيب اصطلاح «تعلیم و تربیت تطبیقی» این است که مقایسه را به رویدادهای آموزش محدود می کند، در حالیکه قلمرو آن با پیشرفت علوم دیگری مانند اقتصاد، جامعه شناسی و مردم شناسی که به آموزش و پرورش تطبیقی می پردازند، وسیع تر شده است و دیگر هدف نه صرفا مقایسه دو نظام آموزشی، بلکه روابطی است که این نظامها با محیط ملی و جهانی خود دارند.