موانع موجود سر راه فلسفه

موانع موجود سر راه فلسفه (موانع فلسفه)

موانع موجود سر راه فلسفه (موانع فلسفه): دکتر محمدمهدی اعتصامی، در همایشی که به همت مرکز ترویج علوم انسانی برگزار شد درباره موانع موجود سر راه فلسفه سخنرانی کردند:

رویکرد کتاب فلسفه پایه یازدهم در فلسفه پایه یازدهم سه رویکرد موجود است: رویکرد تاریخی: در این رویکرد تاریخ فلسفه بیان می شود به نحوی که از صدر تاریخ فلسفه آغاز شده و به دوره جدید می رسد. رویکرد موضوعی: در این رویکرد دانش فلسفه بر حسب موضوع مطرح می شود و اگر هم به آراء اندیشمندان پرداخته شود صرفا در حد نقد آراء فلسفی آنان است. لازم به توضیح است که فیلسوفان نیز کتابهای خود را به سبک موضوعی می نویسنده رویکرد موضوعی-تاریخی: در این شیوه موضوعات فلسفی در طول تاریخ فلسفه مطرح می شود، به طور نمونه موضوع «عرض» از نخستین باری که در تاریخ فلسفه پیش کشیده شده، مطرح می شود و به همین منوال در بستر تاریخ فلسفه ادامه می یابد. کتاب قبلی مبتنی بر رویکرد تاریخی» بود و از ابتدا به توضیح و تفسیر مفصل آراء سقراط و ارسطو و افلاطون می پرداخت ولی کتاب فلسفه جدید بر حسب «رویکرد موضوعی-تاریخی» نگاشته شده است. این کتاب مربوط به دوره قبل از اسلام نبوده و حتی برخی از مباحث آن تا دوره مدرن نیز ادامه پیدا کرده است. (موانع فلسفه)

موضاعات عمده کتاب فلسفه پایه یازدهم

کتاب فلسفه جدید بر سه موضوع اصلی استوار است:

 ۱. حقیقت فلسفه و مسائل پیرامون آن

 ۲. معرفت شناسی در فلسفه

 ٣. توجه به یکی از فلسفه های مضاف

موانع موجود سر راه فلسفه (موانع فلسفه)

معلمان فلسفه بر این عقیده اند که کتاب فلسفه پایه یازدهم با وجود آنکه حجم اندکی دارد ولی آموزش آن به دو دلیل عمده بسیار زمان بر است: نخست آنکه بسیاری از دانش آموزان با معدلهای پایین به رشته انسانی وارد می شوند، به همین خاطر در یادگیری دروسی همچون فلسفه و منطق به فرصت بیشتری نیازمندند و از آنجا که پایه یازدهم نخستین مواجهه آنها با دانش فلسفه است به کندی پا به دنیای متفاوت فلسفه می نهند. دیگر اینکه بسیاری از دبیرانی که فلسفه تدریس می کنند رشته تحصیلی آنها یا به فلسفه کاملا بی ارتباط یا نیمه مرتبط است، در نتیجه تدریس تخصصی و هنرمدانه این کتاب درسی کمی برای آنها دشوار است

کتاب درسی، آموزش فلسفیدن است

به گفته مولف کتاب درسی تدریس این کتاب به دو شیوه امکان پذیر است؛ یکی از اهداف آموزش و پرورش از تالیف این کتاب افزایش مهارتهای دانش آموزان است ولی مهارت افزایی در هر حوزه تعریف معین خود را دارد. در رشته فلسفه و منطق منظور از مهارت، چگونه فلسفیدن است. در کتاب درسی نیز تلاش شده که دانش آموزان و فراگیران به این مهارت دست یابند و نسبت به مغالطه هایی که در زندگی روزمره با آن مواجه اند، واکنش نشان دهند. دانش آموزان برای آنکه فلسفی پیندیشند و به انباشت دانش در این حوزه کمک کنند باید با تاریخ تفکر فلسفی و آراء اندیشمندان آشنا شوند.

زبان بد فلسفه (موانع فلسفه)

معلمان فلسفه بر این اعتقادند که کتاب درسی جدید گنگ و نامفهوم است. في المثل در کتاب هیچ شرحی در مورد افلاطون ارائه نشده ولی از دنیای مثل او یاد شده است. همچنین متن کتاب نیز بسیار نامفهوم و دشوار است، تجربه معلمان ثابت کرده است که دانش آموزان با خواندن متن کتاب نه تنها بار علمی پیدا نمی کنند، بلکه دچار آشفتگی ذهن می شوند. در پاسخ به این ایراد مولف کتاب درسی اشاره کردند که در کتاب حاضر هدف ما پرداختن به زندگی نامه فیلسوفان نبود و همانگونه که اشاره شد این کتاب حول حقیقت فلسفه، معرفت شناسی و فلسفه های مضاف می باشد. ولی در رابطه با متن نامفهوم آن باید بازنگری صورت گیرد.

صیرورت در کتاب درسی

اصطلاح «صيرورت» در صفحه ۱۹ کتاب درسی از جمله اصطلاحاتی است که نیاز به توضیح بیشتر دارد و طرح آن بدون تفسیر یا ذکر مثال بی فایده است. یکی از معلمان با تمثیلی از مولانا یادآوری نمود که مبادا حکایت کتاب درسی مشابه مردی شود که می خواست تصویر شیر را خالکوبی کند؛ «نکند پس از بررسیها و حذف و اضافهها چیزی از اصل فلسفه باقی نماند!» در بخشی از کتاب آمده که فیلسوف باورهایی منظم و پیوسته دارد. این جمله این سوال را به ذهن متبادر می کند که آیا همه فلاسفه از ذهن منظم و پیوسته ای برخوردارند؟ عموما فلاسفه بزرگ ذهن فلسفی نظم یافته تری دارند ولی این بدین معنا نیست که همه فلاسفه از چنین خصلتی برخوردارند. فیلسوفی که آراء خود را طبقه بندی شده ارائه می کند و مقصود خود را به درستی به مخاطب انتقال می دهد، ذهن منسجم تر و منظم تری دارد. برای فهم بهتر مسئله صیرورت می توان به مطالب زیر اشاره کرد: