مدیریت زمان در کلاس درس

مدیریت زمان در کلاس درس

مدیریت زمان در کلاس درس: گری فنستر میچر در کتاب رویکردهای تدریس به بررسی عوامل دخیل در مدیریت زمان در کلاس درس می‌پردازد:

پژوهشگران دریافته اند که راه‌های زیادی وجود دارد تا معلمان مدت زمانی را که دانش آموزان عملا به یادگیری می‌پردازند افزایش دهند. مهارت‌های مدیریت زمان یادگیری مهارت‌های عام تدریس تلقی می‌شوند؛ زیرا به نظر می‌رسد این مهارت‌ها با ویژگی‌های زمینه‌ای فراگیران از جمله نژاد یا محیط خانوادگی، موضوع درس مورد تدریس و ماهیت موقعیت مدرسه ارتباطی نداشته باشند. مهارت‌های مدیریت زمان به منظور افزایش درصد زمان درگیری فراگیران در فعالیت‌های آموزشی در زمان اختصاص یافته در نظر گرفته شده است. این مهارت‌ها شامل تکنیک‌هایی از این قبیل است: نظارت بر تکالیفی که باید در کلاس انجام شود، کاهش صحبت‌های بیهوده، حفظ یک فضای پرداختن دقیق به فعالیت و فراهم سازی یک ابزار راحت و آسان تا دانش آموزان بتوانند با استفاده از آن آنچه را که درباره مواد آموزشی نفهمیده اند، نشان دهند.

با وجود این، مدت زمان درگیری در کار عملی تنها بعد رویکرد مدیریتی به تدریس نیست. روش‌ها و تکنیک‌های بسیاری ارائه شده است که به نظر می‌رسد از میان آنها سه مورد دارای تأثیر عمده بر اثربخشی تلاش‌های یک معلم است که شامل: نشانه‌ها ، بازخورد اصلاحی و پاداش می‌باشند. نشانه‌ها مانند نقشه‌ها و علائم راهنما هستند که معلم از آنها برای آگاه ساختن دانش آموزان نسبت به آنچه اقرار است یاد بگیرند و چگونگی یادگیری آنان استفاده می‌کند. معلم‌هایی که به میزان زیاد از نشانه‌ها استفاده می‌کنند، به ویژه در بخش‌های اولیه یک برنامه آموزشی، اغلب از کسانی که از نشانه‌ها استفاده نمی‌کنند تاثیر قوی تری بر یادگیری دارند. این درباره بازخورد اصلاحی نیز صادق است. در بازخورد اصلاحی، معلم خطاهای موجود در نگارش و گفتار را به سرعت اصلاح می‌کند. پاداش، که شامل طیفی از تبسم‌هایی که هنگام اظهارنظر راجع به تکالیف تعیین شده داده می‌شود تا پاداش‌های ملموس عینی مانند دادن خوراکی، اسباب بازی با پول نیز یک تکنیک آموزشی کام نیرومند تلقی می‌شود. اما استفاده از آن (کاربرد پاداش) مستلزم داشتن تجربه و شناخت درست فراگیرانی است که از این تکنیک برای آنها استفاده می‌شود.

بُعد دیگری از رویکرد مدیریتی به «فرصت برای یادگیری» معروف است. یعنی فرصت دادن به دانش آموز تا آنچه را که به او تدریس شده است یاد بگیرد. گاهی معلمان به ایده‌ها با موضوعات پیچیده‌ای مبادرت می‌ورزند، اما فرصت بسیار اندکی برای فراگیران فراهم می‌کنند تا به گونه‌ای که آن ایده‌ها و موضوعات اقتضا می‌کنند، به طور عملی به یادگیری آنها بپردازند. موضوع درسی بدون اینکه پیش زمینه لازم برای آن فراهم شود با سرعت زیادی تدریس می‌شود و یا برای این که مدت زمان کوتاهی برای تدریس آن در نظر گرفته شده است، به درستی ارائه نمی‌شود. هر یک از این عوامل موجب می‌شود تا فرصت مناسب برای دانش آموزان جهت یادگیری مواد آموزشی فراهم نشود.

یکی از مهارت‌های عام که ارتباط زیادی با فرصت یادگیری دارد عبارت از زمان انتظار است. زمان انتظار عموما به مدت زمانی اطلاق می‌شود که بین طرح پرسش از سوی معلم و ارائه پاسخ از سوی دانش آموز قرار می‌گیرد. اغلب معلمان به خصوص در ارتباط با سؤال‌هایی که مستلزم تفکر انتقادی هستند زمان انتظار کافی به دانش آموزان نمی‌دهند. یکی از مثال‌های مطلوب ما در این باره معلمی است که این سؤال را برای دانش آموزان مطرح می‌کند، که اگر فرایند عمران و آبادانی آمریکا پس از کشف این قاره از غرب به شرق اتفاق می‌افتاد نه از شرق به غرب، آنگاه تاریخ ایالات متحد چه تفاوتی می‌کرد؟ مدت زمان انتظار برای پاسخ به این سؤال به طور منطقی چندین دقیقه است، چراکه دانش آموزان باید درباره تمام متغیرهایی که در این پرسش دخیل هستند، تأمل کنند. متأسفانه بسیاری از معلمان چنان چه ظرف چند ثانیه پاسخ نشنوند صبر خود را از دست داده و به ارائه پاسخ سؤال می‌پردازند.

زمان انتظار، نمونه خوبی از برخی تنش‌ها را که در رویکرد مدیریتی به تدریس مطرح می‌شود ارائه می‌کند. همانگونه که دیده‌ایم، مدیریت زمان به منظور به حداکثر رساندن زمان درگیری از اختصاصات حیاتی رویکرد مدیریتی است. در عین حال، یکی از مهارت‌های عام که برای استفاده از زمان نقش حیاتی دارد مکث‌های طولانی در تدریس است تا دانش آموزان فرصت کافی برای تفکر درباره مشکلات یا مسائل پیچیده داشته باشند. با اختصاص زمان انتظار لازم، تنش را می‌توان رفع کرد، اما این کار باید به شیوه‌ای انجام گیرد تا بیشترین تعداد ممکن فراگیران مسئله مورد نظر را تا آنجا که امکان دارد به طور کامل مورد بررسی دقیق قرار دهند. این راه دیگر نشان دادن آن است که برای اینکه تدریس به خوبی انجام شود مهارت‌های مدیریتی مورد نیاز است.