جامعه شناسی با رویکرد تحلیل محتوا

جامعه شناسی با رویکرد تحلیل محتوا

جامعه شناسی با رویکرد تحلیل محتوا: علیرضا شریفی یزدی در همایشی که به همت مرکز ترویج علوم انسانی برگزار شد به سخنرانی پرداخت:

جامعه شناسی متهم است

سال هاست که جامعه شناسی متهم است؛ علمی وارداتی با پیشینه ای بد و استعماری علمی است که مبنای فرهنگی آن با بخشی از جامعه ما یا بهتر است بگوییم بخشی از جامعه تصمیم گیرنده ما در تعارض است. در نتیجه، جامعه شناسی بازنگری شد و ما براساس فرهنگ خود جامعه شناسی را بازسازی کردیم و این کار قرار بود یک تنه دربرابر همه پلشتی های جامعه شناسی غربی قرار گیرد. تا اینجای کار مشکلی نیست؛ مشکل از آنجا شروع شد که ما نتوانستیم ثمره این تلاش را در قالب مناسبی قرار دهیم و قبل از نقد و چهارچوب بندی این جامعه شناسی در حوزه آکادمیک، آن را یکسره به کتاب های جامعه شناسی مدارس سرازیر کردیم.

نقد در این فضا بیشترشوخی است

نقد باید در فضای مباحثه درست انجام شود. وقتی یک سوی میز دیگری و دیگران را به سکولار بودن متهم کند و خود را یگانه سربازی بداند که قرار است به تنهایی فرهنگ ملی و اعتقادی را نجات دهد و جوانان را از شر جامعه شناسی، که دیگر اساتید و دانشجویان آن را چون سمی مهلک در فضا پراکنده اند، برهاند، سوی دیگر میز جایی برای بیان صحبتها و نقدهایش نخواهد داشت. نقد و بحث در چنین فضایی بیشتر یک شوخی تلخ است.

نقض غرضی غیراخلاقی

این عین بی اخلاقی است که بدون دانش کافی، بدون شناخت کافی از آموزش و پرورش، و بدون بررسی کافی، چنین مطالبی را به کتاب های درسی تحمیل کنیم و با استدلال های سست و بی منطق، دانش آموزانی را که تنها منبع اطلاعاتی و مطالعاتی آن ها شبکه های اجتماعی است در جایگاه منتقدانی سخت گیر قرار دهیم که به راحتی همه حرف های ما را با چالش های منطقی روبه رو کنند. این کار نه تنها غیراخلاقی است که نقض غرض هم هست. ما می خواهیم جامعه را از ورطه غربزدگی برهانیم، ولی کتاب های ما انقدر سست و ضعیف و غیرعلمی هستند که بدتر دانش آموزان را به غربزدگی سوق می دهد.

نقد پابرجاست چون امید پابرجاست

ما به نقدهایمان ادامه می دهیم. سالهاست نقد می کنیم، ولی ناامید نمی شویم؛ همچنان امید داریم که بالاخره روزی کسی صدای ما را بشنود و اتفاق خوبی بیفتد. ما حتی حاضریم نمونه هایی هم ارائه کنیم. ما که می گویم یعنی گروهی از معلمان و آموزش و پرورشی ها که از همه بهتر مدرسه و فضای آموزش را می شناسند و در عین حال دانش کافی هم دارند. می توانیم چند درس بنویسیم و ارائه کنیم تا تصمیم گیرندگان بدانند که ما هم با اهداف نظام و سندهای بالادستی همراستاییم و هیچ تعارضی با آنها نداریم در همان راستا عمل می کنیم؛ با این تفاوت که شناخت و دانشمان فراتر از آن است که با تولید کتابهایی مشکل دار نقض غرض کنیم.