آموزش الکترونیک و چالش های آن

آموزش الکترونیک و چالش های آن

آموزش الکترونیک و چالش های آن: آموزش الکترونیک به مجموعه فعالیتهای آموزشی گفته می شود که با استفاده از ابزارهای الکترونیکی اعم از صوتی، تصویری رایانه‌ای، شبکه ای و مجازی و صورت می گیرد.

امروزه استفاده از رایانه، زندگی بشر را در تمامی وجوه دگرگون ساخته است. مطالعات انجام شده در ارتباط با برنامه های توسعه ی اغلب کشورها، نشاندهنده‌ی محوری بودن نقش فناوری اطلاعات و ارتباطات در اینگونه برنامه هاست. فناوری اطلاعات و ارتباطات را می توان به عنوان ابزاری نیرومند و قوی برای ارتقای کیفیت و کارآیی آموزش مورد استفاده قرار داد، به گونه‌ای که شیوه های سنتی آموزش را دستخوش تغییر قرار دهد و دیگر نیازی به حضور فیزیکی در کلاس های درس نباشد.

آموزش الکترونیک به مجموعه فعالیتهای آموزشی گفته می شود که با استفاده از ابزارهای الکترونیکی اعم از صوتی، تصویری رایانه‌ای، شبکه ای و مجازی و صورت می گیرد. به عبارتی کلیه ی برنامه هایی را که از طریق شبکه های رایانه‌ای به ویژه اینترنت، منجر به یادگیری می شود، یادگیری الکترونیکی می گویند. با این همه، تعاریف گسترده تری نیز رایج است. برای مثال برخی تعاریف تمامی انواع آموزش ها از طریق فناوری را که در آنها فناوری برای حمایت و پشتیبانی از روند آموزشی مورد استفاده قرار می گیرد شامل می شود.

در مجموع، اصطلاح آموزش الکترونیک، مجموعه ی وسیعی از کاربردها و عملکردها، از جمله آموزش مبتنی بر وب، آموزش مبتنی بر کامپیوتر، کلاس های مجازی و همکاری های الکترونیکی را شامل می شود و اينترانت، اکسترانت، انتشار ماهواره ای، توارهای ویدیویی یا صوتی، تلویزیونی و محاور های و دیسکهای فشرده از ابزار های این شیوه آموزش محسوب می شوند.

در ایران، دانشگاه شیراز، بنا بر ادعای خود، به عنوان اولین دانشگاه کشور موفق به آغاز رسمی این نوع دوره آموزشی دانشگاهی شده است.

دسته بندی انوع آموزش مجازی

یادگیری با آموزش الکترونیک را می توان به سه دسته تقسیم کرد:

• یادگیری شخصی

• یادگیری جسمی

• کلاس های مجازی

یادگیری شخصی در این دسته، فرد رشته ای مورد علاقه ی خود را انتخاب می کنند و در محیط اطراف خود مخصوصا اینترنت، به دنبال اطلاعات مرتبط با آن می گردد و در آن زمینه تحقیق می کند، سپس سوالات خود را از اساتید آن رشته به صورت offline می پرسد.

یادگیری جسمی: در این دسته شرایطی برای افراد مهیا می شود تا با یکدیگر و اساتید خود ارتباط برقرار کنند. از جمله این ابزار Forum و chat و غیره است. در این روش معمولا زمان شروع و خاتمه ی تورهای آموزشی و امتحانات برای همه ی آن گروه یکسان است.

کلاس های مجازی در این دسته، شرایط کاملا مانند کلاس درس است و حتی در بعضی از موارد در کلاس های فیزیکی برگزار می شود. در این جا از ویدئو کنفرانس و به جای تخته سیاه از یک ویشت پروژکتور استفاده می شود. گاهی از اوقات برای هر فرد یک کامپیوتر در نظر گرفته میشود و ارتباط ویدئویی از طریق صفحه ی نمایشگر و توربین با وب کم خواهد بود و هر کسی می تواند از طریق کامپیوتر با استاد ارتباط برقرار کند. این روش مخصوصا برای برگزاری کلاس هایی که استاد مربوط به آن درس به تعداد کافی موجود نیست و امکان جابجایی اساتید هم وجود ندارد، مفید می باشد.

مزیت های آموزش مجازی

• نیازی به صرف وقت و حضور در کلاس نیست

• برخورداری از یک روش مطالعه ی انعطاف پذیر که متقایق نیاز دانشجو است.

• سرعت مطالعه دست دانشجو است

• مانند کلاس های درسی برنامه‌ی آموزشی، راهنمایی در سه دروس مرجع وجود دارد

• اطلاعات به روز است و از اطلاعات به روز می توانید استفاده کنید

• ارزیابی به صورت آنلاین است

• می توانید هر کجا که باشید مدرک خود را دریافت یا ارسال نمایید

• می توانید بیش از یک درس با رشته را فرا گیرید

• آموزش الكتریتیک را با استفاده از هر فراهم کنندهای خدمات اینترنتی و بدون محدودیت می توان بکار برد. اما ارائه دهندی دروس می تواند از یک اینترانت برای این کار استفاده کند که در این صورت محدوده آموزش محلی خواهد بود

• می توان از هر مرورگری برای آموزش الکترونیک استفاده کرده به شرطی اینکه برنامه های سایت با plug inهای مرورگر مطابقت نماید

• در هر مکانی امکان یادگیری وجود دارند

• هزینه های یادگیری کاهش می یایند

• نتیجه آموزش و یادگیری شما سریع تر مشخص می شود

• با استفاده از امکانات Multimedia مطالب بیشتر در ذهن می ماند

• تبعیض و پارتی بازی کمتر اتفاق می افتد

سرعت تفسیر و پیشرفت در جوامع اطلاعاتی امروزی چنان است که هر جامعه ای می کوشد خود را با این تغییرات سريع وفق دهد. بحث آموزش نیز اینکه از شکل سنتی خود خارج شده و به سمت آموزش های الکترونیکی و مجازی رفته است. در این نوع آموزش فعالیتهای آموزشی از طریق وسایل الکترونیکی صورت می گیرد.

در تمام دنیا، این نوع آموزش محیط مناسبی را برای افرادی که به دلیل تعهدات ثقلی یا شخصی قادر به شرکت کردن در کلاسهای آموزشی سنتی نیستند، فراهم کرده است. در حقیقت با توجه به این که فرآیند آموزش پویاست و دانشجو در همان حال که می آموزد، می تواند آموزنده نیز باشد.

بحث آموزش مجازی در ایران جزو بحث های روز است و اکثر صاحب نظران در این باره اظهار نظر می کنند اما در مورد آموزش مجازی اگر بخواهیم اصولی به آن بپردازیم، باید به یک سری نکات که زیرساخت های آن هستند، توجه کنیم. این زیر ساختها عبارتند از

• زیر ساخت های مخابراتی که هر چند در ایران امکانات مخابراتی مطلوب نیست، ولی با ورود تکنولوژی های نوین در آینده نزدیک این ضعف برطرف خواهد شد و به احتمال قوی این بخش جلوتر از سایر بخش های آموزش مجازی خواهد بود؛ ولی متأسفانه در حال حاضر، اساس کار آموزش مجازی را بر همین نکته یعنی تهیه ی سخت افزار و ایجاد ارتباطات مخابراتی گذاشته اند

• تکته ی بعدی مفاد آموزشی است. مفاد آموزشی در آموزش مجازی با آموزش سنتی کاملا متفاوت است و با همین مفاد اگر بخواهيم آموزش مجازی راه بیاندازیم، اشتباه محض خواهد بود. مفهوم آموزش مجازی، تنها تبدیل متون درسی سنتی به متون کامپیوتری نیست! در آموزش مجازی ۴۰ یا ۵۰ درصد متن آموزشی از طریق استاد ارائه می شود و بقیه ی درس از طریق همکاری و ارتباط دانشجویان تعیین و تدوین می شود. یعنی موضوع اصلی را استاد می گوید و بقیه موارد از طریق ایده ها، کار ها، پژوهش ها و تحقیق های خود دانشجویان تکمیل می شود. اگر دانشجویان با یکدیگر همکاری نداشته باشند آموزش مجازی موفق نخواهد بود. در حال حاضر یکی از مشکلات در دانشگاهها این است که کارهای پژوهشی بسیار کم صورت می گیرد در آموزش مجازی بخش اصلی مبحث مطرح شده در کلاس را دانشجويان تعیین می کنند، به طوری که به عنوان مثال مباحث صورت گرفته با تحقیق ها و پروژه های انجام شده روی یک واحد درسی در ترمهای بعدی متفاوت است

نتیجه گیری

اگر تا دیروز آموزش تنها از معلمان و مربیان سود می برد و كتاب به عنوان اصلی ترین منبع اطلاعاتی در امر آموزش محسوب می شده امروزه آموزشی با ابزارها و محیطهای جدید ارتباطی روبرو شده است. پیشرفتهای اخیر در صنعت، اطلاع رسانی، ورود و ظهور شبکه های اطلاع رسانی محلی، منطقه ای و بین المللی و به ویژه اینترنت، چند رسانه ها، فناوری های ارتباطی، ابزارها و روش های جدید را پیش روی طراحان، برنامه ریزان و مدیران و مجریان برنامه های آموزشی قرار داده است. فناوری های جدید اطلاعاتی به مراکز آموزشی از مدارس تا دانشگاهها و حتی منازل، روابط ساده‌ی معلمی شاگردی را به طور کلی دگرگون ساخته است. به این ترتیب، الگوهای سنتی یادگیری متحول شده اند و کاربران با حجم گستردهی از دانش و اطلاعات مواجه هستند.

دانشگاههای سنتی ناگزیر به سازگاری با سیر تحولات و تغییرات جدید هستند در محیط جدید، نقش مربیان و اساتید عوض خواهد شد. پس تغییر یا طراحی و راه­اندازی سیستم های مدیریت آموزشی متناسب الزامی است. نظام های آموزشی از راه دور، ابزاری برای آموزش مداوم تلقی می شوند و این آموزش ها می تواند شامل معلمان و دانشجویان در هر سن، مکان جغرافیایی، موقعیت و وضعیت اجتماعی و سیاسی و یا هرگونه آموزشی باشد.

با وجودی که فناوری های جدید موجب استقلال بیشتر امور آموزشی می شود، اما جهت بکارگیری این امکانات، باید ساختار سازمانی مؤسسات مالی نیز متحول شود همچنین جهت استفاده از هر سیستم فناوری نوین در امور آموزشی، لازم است شرایط چنین ایجاد زیرساختهای قوی فناوری، تدوین استانداردهای آموزشی لازم برای ارزیابی آموزشگران و دانشجویان، فرهنگ سازی مناسب و تغییر نگرش سنتی جامعه در امر آموزش، سرمایه گذاری و مشارکت دولت و بخش خصوصی در این زمینه فراهم شود.

نمی توان به دنیای جدید وارد شده اما همچنان همان ابزارهای قدیمی را بکار گرفته در حوزه­ی آموزش الکترونیکی، متن ها جای خود را به ابرمتن می دهند و تصاویر نیز با ابزارهای چند رسانه­ای جایگزین می شوند. در آموزش سنتی، کاربرد ابزارهای چند رسانه ای را پس از اثبات ناتوانی ابزار های سنتی می دانند.