زمانی برای بازاندیشی آموزشی

زمانی برای بازاندیشی آموزشی: آنچه دنیا می‌تواند از تغییرات و بازاندیشی آموزشی در فنلاند بیاموزد.

آموزش در فنلاند حرفه‌ای است که عمدتا نیازمند سطح بالایی از ویژگی‌ها و تحصیلات دانشگاهی است حتی اگر مخاطب دانش آموزان خردسال باشند. از آنجایی که تربیت معلم قسمتی از تحصیلات دانشگاهی علمی از دهه ۱۹۷۰ شده است، هویت معلم فنلاندی و احساس تعلق به حرفه‌ای که بسیار مورد توجه است، به تدریج افزایش پیدا کرده است.

در طول دوران اصلاحات آموزشی فنلاند، معلمان تقاضای استقلال بیشتر و مسئولیت برنامه ریزی برنامه درسی و ارزشیابی دانش آموزان را داشتند. زمینه حرفه‌ای تدریس در فنلاند تفاوت قابل توجهی با دیگر کشورها در مورد اینکه معلمان چگونه کارشان را تجربه می‌کنند دارد.

محیط حرفهای محترمانه‌ای که معلمان در فنلاند تجربه می‌کنند یکی از مهم ترین عناصر نه فقط برای سیاستهای تربیت معلم بلکه برای توضیح اینکه چرا خیلی از جوانان فنلاندی تدریس را به عنوان تحسین برانگیزترین شغل در نظر می‌گیرند، است.

طراحی برنامه درسی یکی از مسئولیتهای معلمان، مدارس و ادارات آموزشی است نه مسئولیت دولت. امروزه بیشتر مدارس فنلاند برنامه درسی مختص به خود دارند که با هماهنگی مقامات آموزش و پرورش محلی طراحی و توسط آنها تأیید شده است.

دقیقا به این معنی که معلمان و مدیران مدارس نقش‌های کلیدی در طراحی برنامه درسی و برنامه ریزی مدارس دارند. چارچوب برنامه درسی ملی برای مدارس جامع و برای مدارس متوسطه دوم، در حکم راهنمایی و مقررات ضروری است که هر مدرسه باید در فعالیت‌های توسعه برنامه درسی اش به یاد داشته باشد.

با وجود این، هیچ استاندارد غیرقابل تغيير ملی یا توصیفی از نتایج یادگیری دانش آموزان، که لزوما مدارس فنلاندی باید در برنامه درسی خود بگنجانند، وجود ندارد. در حالی که چنین استانداردهایی در ایالات متحده، بریتانیای کبیر و یا کانادا وجود دارد.

این دلیلی است برای اینکه چرا طراحی برنامه درسی از مدرسه‌ای تا مدرسه دیگر متفاوت است و اینکه چرا برنامه درسی مدارس فعلی می‌توانند بسته به مدارس خیلی متفاوت به نظر بیایند، نقش کلیدی معلمان در تصمیم گیری‌های آموزشی به طور واضحی نیازمند آن است که دوره‌های تربیت معلم در همه معلمان دانش و مهارت قابل توجهی در رابطه با طراحی برنامه درسی و تئوری‌ها و روش‌های عملی ارزشیابی دانش آموزان ایجاد کند.

علاوه بر این، چنین نیازی تمرکز برنامه‌های توسعه حرفه‌ای معلمان فنلاند را از آموزش‌های ضمن خدمت پراکنده به بهبود نظام مند مدارس تغییر داده است که این تغییر زمینه اخلاقی و نظری بهتری برای آموزش اثربخش میشود.

از دیگر مسئولیت‌های مهم معلمان، ارزشیابی دانش آموزان است. مدارس فنلاند آزمون‌های آماری استانداردی برای تعیین موفقیت و پیشرفتشان ندارند. در اینجا به چهار دلیل عمده برای این موضوع اشاره شده است:

• سیاست‌های آموزشی در فنلاند اولویت زیادی برای یادگیری شخصی و آموزش خلاق به عنوان اجزای مهم آموزش قائل است. بنابراین، پیشرفت دانش آموزان در مدارس در درجه اول در مقابل تواناییها و ویژگی‌های خودشان به جای اتکا بر استانداردهای یکنواخت و شاخص آماری قضاوت می‌شود.

• برنامه ریزان آموزش و پرورش تأکید دارند که برنامه درسی، آموزش و یادگیری اجزای اصلی در آموزش و پرورش هستند که مستلزم برانگیختن تفکر معلم و فعالیتهای مدرسه است، نه تمرکز بر ارزشیابی و آزمون ها، چنانچه مواردی از این قبیل در دیگر سیستم‌های آموزشی وجود دارد. ارزشیابی دانش آموزان در مدارس فنلاند در فرآیندهای آموزش و یادگیری تلفيق شده و در نتیجه برای بهبود عملکرد دانش آموزان و معلم در مدرسه استفاده می‌شود.

• تعيين رشد شخصی و شناختی دانش آموزان از وظایف مدرسه است، نه ارزیابی‌های بیرونی ارزیابان. بیشتر مدارس اذعان می‌کنند که زمانی که ارزشیابی و نمره گذاری همه دانش آموزان را معلمان انجام می‌دهند نقایصی مثل قابلیت مقایسه با یک دست بودن نتایج به وجود می‌آید. در عین حال معتقدند که اغلب مشکلاتی در آزمون‌های استاندارد بیرونی وجود دارد که حتی مشکلات بیشتری دارند. این مشکلات از نظر معلمان، شامل برنامه درسی محدود، تدریس برای آزمون، رقابت ناسالم در میان مدارس و معلمان است. بنابراین ارزشیابی کلاسی و ارزشیابی مدرسه محور بخشی ارزشمند و مهم برای برنامه آموزشی تربیت معلم فنلاند و توسعه حرفه‌ای است.

• استراتژی کشور فنلاند برای ارزشیابی دانش آموزان بر مبنای اصل شواهد متنوع است که در آن داده‌های به دست آمده از عملکرد ناشی از آزمون تنها بخشی از یک کل می‌باشد. داده‌های مرتبط با پیشرفت تحصیلی دانش آموزان در موضوعات متنوع با استفاده از آزمون‌های استاندارد اجرا شده بر روی یک نمونه و بررسی موضوعی جمع آوری می‌شوند. ادارات آموزشی طراحی مستقلی برای تضمین کیفیت شیوه هایشان بر طبق نیازها و آرمان‌های خودشان دارند.

تنها ارزشیابی «استاندارد» بیرونی برای یادگیری دانش آموزان آزمون جامع ملی در پایان مدرسه متوسطه دوم است که دانش آموزان در سن ۱۸ یا ۱۹ سالگی در آن شرکت می‌کنند.

این آزمون در پایان آموزش متوسطه دوم و به عنوان نیازی عمومی برای آموزش عالی محسوب می‌شود که آن دانش، مهارت، تواناییها و ظرفیت‌های دانش آموزان را از طریق آزمون تشریحی در موضوعات متنوع ارزشیابی می‌کند و از نظر مالی به طور کامل توسط دانش آموزان پرداخت و به وسیله هیئت مدیره بررسی خارجی اجرا می‌شود. بیشتر متخصصان آموزش و پرورش فنلاند معتقدند که این آزمون اثر قابل توجهی در برنامه درسی و آموزش در مدارس متوسطه عمومی دوم داشته است.

گرچه مهم ترین وظیفه معلمان فنلاند آموزش در کلاس است اما خیلی از وظایفشان خارج از کلاس درس است. به طور رسمی، ساعت کاری معلمان در فنلاند شامل تدریس کلاسی، آماده سازی (در مورد موضوعاتی که در آزمایشگاه انجام می‌شوند مانند زیست شناسی) و ۲ ساعت در هفته برای برنامه ریزی با همکاران است.

معلمان فنلاندی برخلاف خیلی از کشورهای دیگر، در زمانی که کلاس ندارند یا مدیر مدرسه از آنها درخواست نکرده باشد تا وظایف دیگرشان را انجام دهند، حضورشان در مدرسه ضرورتی ندارد. براساس تصویر بین المللی، معلمان فنلاند زمان کمتری از معلمان دیگر کشورها به تدریس می‌پردازند.

میانگین ساعت خالص تدریس براساس گزارش دولت‌های کشورهای توسعه و همکاری اقتصادی در نمودار آورده شده است. مدارس فنلاند در رابطه با زمان بندی کاری شان مستقل عمل می‌کنند اما داشتن ۱۵ دقیقه زنگ تفریح بعد از ۴۵ دقیقه کلاس متداول است. هر مدرسه‌ای یک ناهار گرم در زنگ ناهار که مدت آن بین ۲۰ تا ۷۵ دقیقه بنا بر زمان بندی مدرسه است به همه دانش آموزان می‌دهد.

اخیر مدارس به دنبال تمهیدات دیگری به منظور اختصاص زمان بیشتر برای همکاری معلمان، برای مثال، ترکیب درسها یا کلاس‌ها و تبدیل آنها به ساعات طولانی تر یا گروههای بزرگ تر هستند که در این صورت زمان آزاد بیشتری در طول روز مدرسه برای معلمان ایجاد می‌شود.

بازاندیشی آموزشی

نمودار موجود تفاوت‌های قابل توجهی در میانگین ساعات تدریس معلمان ایالات متحده و فنلاند ارائه می‌دهد. حتی اگر ساعت تدریس براساس روزهای مدرسه در طول سال تنظیم شود، به نظر می‌رسد که معلمان در فنلاند زمان بسیار کمتری در هر روز برای تدریس صرف می‌کنند.

سؤالی که ایجاد می‌شود این است: معلمان فنلاند وقتی معلمان دیگر کشورها در کلاسشان تدریس می‌کنند، چه کار می‌کنند؟ بخش مهم و داوطلبانه‌ای از کار معلمان فنلاند به بهبود مدرسه و کار با انجمن‌ها اختصاص دارد. لازم به ذکر است که مدارس فنلاندی مسئول طراحی و توسعه مداوم برنامه درسی مدارسشان هستند.

همچنین معلمان به عنوان ارزیابان اصلی پیشرفت تحصیلی دانش آموزان و عملکرد مدارسشان هستند. دانش آموزان نمراتشان را از معلمانی دریافت می‌کنند که موظف به طراحی و اجرای ارزشیابی‌ها و آزمون‌های مناسب برای کنترل پیشرفت دانش آموزان در مدرسه هستند. معلمان فنلاندی طراحی برنامه درسی، آزمایش روش‌های تدریس، مسئولیت مشارکت در فراهم کردن رفاه دانش آموزان و مشارکت با والدین را به عنوان جنبه مهم کار خارج از کلاس درسشان پذیرفته اند.

بازدید کنندگان خارجی در مدارس فنلاند اغلب سؤال می‌کنند که معلمان چگونه در مورد میزان اثربخشی کارشان ارزشیابی می‌شوند؟ یا ادارات آموزشی چگونه متوجه می‌شوند که معلمان اثربخش، چه کسانی هستند و چه کسانی نیاز دارند صلاحیت آموزشی خود را ارتقاء بدهند؟ از این یافته‌ها به طور کلی مشخص است که در فنلاند ابزار اندازه گیری رسمی برای معلمان وجود ندارد.

از آنجایی که در فنلاند دادههای مبتنی بر آمار استانداردی در مورد پیشرفت تحصیلی دانش آموز در دسترس نیست، امکان مقایسه عملکرد مدارس و میزان اثربخشی معلمان وجود ندارد. تنها استثناء در این زمینه استفاده از نتایج آزمون جامع به وسیله رسانه‌های خاص است که در هر بهار دبیرستان‌های فنلاند را براساس نمرات دانش آموزانشان در این آزمون رتبه بندی می‌کند.

به ندرت به این خبر در بین مدارس یا والدین توجه خاصی می‌شود. این سؤال که معلم اثربخش کیست و یا پیامدهای غیراثربخش بودن چیست، جایگاهی در فنلاند ندارد. همان طور که قبلا بیان شد، معلمان ساعتی برای کار جمعی در طول روز مدرسه دارند و متوجه میشوند که همکارانشان چگونه تدریس می‌کنند.

بازاندیشی آموزشی

این شرط مهمی برای بازاندیشی در تدریس خود معلم و همچنین ایجاد مسئولیت مشترک بین معلمان است. سیستم بازرسی مدرسه که قبلا یک بازخورد بیرونی داشت و ارزیابی از اینکه معلمان چگونه تدریس می‌کنند و مدارس چگونه اداره می‌شوند در اوایل دهه ۱۹۹۰ منسوخ شد.

امروزه، مدیران مدارس، با تجربه معلمی خودشان قادرند تا به معلمانشان کمک کنند تا نقاط قوت و نقاطی را، که نیاز به بهبود دارد، تشخیص دهند. فرض اصلی در مدارس فنلاند این است که معلمان، به عنوان پیش فرض، به خوبی آموزش حرفه‌ای دیده اند و تمام تلاش خود را در مدرسه انجام می‌دهند.

در اجتماعات یادگیری حرفه‌ای واقعی معلمان به یکدیگر اعتماد دارند، درباره آموزش و یادگیری به طور مستمر با یکدیگر در ارتباط هستند و به هدایت و راهنمایی مدیران اعتماد می‌کنند.

از نظر بین المللی، شناسایی اثربخشی معلمان یک روند جدید در یافتن راه‌های بهبود آموزش است. تکنیک‌های آماری جدید، که مدل ارزش افزوده نامیده می‌شوند، به منظور حل مسئله تفاوت‌های اجتماعی- اقتصادی و سایر تفاوت‌ها از طریق پیشرفتهای تحصیلی قبلی دانش آموزان و ویژگی‌های جمعیت شناختی به کار برده می‌شود.

گرچه رویکردهای مدل ارزش افزوده مقایسه عادلانه تری از معلمان در مقایسه با قضاوت معلمان بر مبنای نمره‌های آزمون دانش آموزانشان انجام میدهد، نتایج تجزیه و تحلیل دقیق تر مدل ارزش افزوده منجر به این شد که محققان در مورد اینکه آیا این روش می‌تواند خوبی یا بدی معلمان را آن طور که طراحان آن ادعا می‌کنند، مورد تردید قرار دهد.

بهتر این است که باور کنیم به ندرت چنین معیارهای کمی می‌توانند به عنوان تنها عامل یا عامل اولیه برای شناسایی معلم خوب یا ضعیف باشند. حتی بعضی از کارشناسان مدیریت از دنیای کسب و کار در مورد استفاده از این چنین معیارهایی برای تعیین حقوق یا انعام هشدار می‌دهند، در حالی که چنین کاری برای پرداخت حقوق معلمان براساس شایستگی و عملکردشان انجام شده است (استفاده از نمره‌های آزمون دانش آموزان به عنوان منبع اصلی شواهد).

بازاندیشی آموزشی

گزارش‌هایی از بررسی مسائلی که استفاده از نمره‌های آزمون دانش آموزان برای ارزشیابی معلمان توسط مؤسسه سیاست گذاری آموزشی انجام شده است نشان میدهد که در ایالات متحده و بریتانیا دولت‌ها تلاش کرده اند تا جراحان قلب را براساس میزان زنده ماندن بیماران شان رتبه بندی کنند و تنها به این نتیجه رسیده اند که چنین ارزشیابی‌هایی منجر به این شده است که جراحان بیماران بدحال را پذیرش نکنند. در فنلاند پرداخت حقوق به معلمان براساس عملکردشان ایده‌ای بیگانه است.

مقامات و بیشتر والدین متوجه شده اند که تدریس، سرپرستی و آموزش کودکان روندی بسیار پیچیده تر از آن دارد که تنها به وسیله معیارهای کمی اندازه گیری شود. در مدارس فنلاند، اصل عملیاتی این است که کیفیت آموزش و مدرسه از طریق تعامل متقابل بین مدرسه و دانش آموزان با یکدیگر و با والدینشان تعیین می‌شود.